کنترل کیفیت صفر

کنترل کیفیت صفر

مدیریت ناب (Lean Management) اصول و تکنیک‌هایی را شامل می‌شود که برگرفته از روش‌های توسعه یافته تولید (Lean Manufacturing) هستند. بررسی روند تغییرات مدیریت در ژاپن در بعد از جنگ جهانی دوم، نشان می‌دهد که چگونه مدیریت ناب، قابلیت‌های تولید را فراتر از حد معمول نگه داشته و حتی می‌تواند در دنیای مدرن امروز برای شرکت‌های ارائه دهنده خدمات نیز به کار گرفته شود.

یکی از روش‌هایی که در مدیریت ژاپنی برای کاهش و حتی به صفر رساندن خطاها، در مراحل و گام‌های تولید و ارائه خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد، تکنیک پوکایوکه (Poka-Yoke) است.یکی از مولفه‌های اصلی در مدیریت ناب (Lean Management)، استفاده از تکنیک پوکایوکه است. به کمک این تکنیک، تولید کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات، محصولاتشان را به صورت استاندارد شده ارائه داده و قادر هستند با اطمینان به محصول خود با تولید کنندگان دیگر، به رقابت بپردازند و مطمئن باشند که سهم بیشتری از بازار را به دست خواهند آورد.

ایده اصلی در تکنیک پوکایوکه کاهش و به صفر رساندن خطاها با شناسایی و نظارت مستمر بر عوامل موثر در بروز خطا است. به این ترتیب بهره‌وری و کارایی فرآیندهای تولید به حداکثر خود خواهند رسید.عبارت پوکایوکه که به لاتین به صورت (Poh-kah You-keh) خوانده می‌شود، در سال‌های ۱۹۶۰ توسط صنعت‌گر و مدیر بخش تولید شرکت تویوتا به نام «شینگئو شینگو» (Shigeo Shingo) به کار رفت. او مفهوم «کنترل کیفیت صفر» (Zero Quality Control) به معنی تولید با خطای صفر را معرفی و به کار بست.در لحاظ معنی می‌توان عبارت ژاپنی پوکایوکه را به معنی «ضد خطا» (Mistake Proofing) در نظر گرفت.پوکایوکه تضمین می‌کند که شرایط دقیقی وجود دارد که باید قبل از فرآیند تولید انجام شود تا جلوی هر گونه خطا را در اولین گام و قبل از رخ دادن آن بگیرد. زمانی که نمی‌توان از وقوع خطا جلوگیری کرد، پوکایوکه به دنبال روش‌های شناسایی خطا بوده و سعی در حذف تولیداتی دارد که در اثر خطا بوجود آمده‌اند تا از چرخه تولید کنار گذاشته شوند. در نتیجه تکنیک پوکایوکه، یک فرآیند پویا و همیشگی است که قبل از فرآیند تولید آغاز شده و تا آخرین گام آن نیز ادامه دارد.

به عنوان یک تعریف اولیه می‌توان پوکایوکه را مکانیسمی دانست که از بروز و توسعه خطاها در فرآیند تولید یا ارائه خدمات، جلوگیری می‌کند. در این فایل پاورپوینت در ۴۴ اسلاید به طور کامل این مفهوم تولید تشریح گردیده و می تواند مورد استفاده مدیران صنعتی و مهندسین صنایع قرار گیرد.