کاشی و سرامیک

کاشی و سرامیک

کاشی و سرامیک از قدیمی‌ترین ساخته‌های دست بشر به شمار می‌روند. فراوانی مواد اولیه و سهولت تولید، موجب گردیده تا اشیاء سرامیکی از قدیمی‌ترین یافته‌ها و ساخته‌های انسان‌های اولیه باشد. صنعت کاشی سازی و کاشی‌کاری که بیش از همه در تزیین معماری سرزمین ایران و به ویژه بناهای مذهبی به کار رفته، دارای ویژگی‌های خاصی است. رس‌ها قدیمی‌ترین، مهم‌ترین و پر مصرف‌ترین مواد اولیه صنعت سرامیک می‌باشند.

رس به خاک‌هایی که دارای خاصیت پلاستیسیته باشد گفته می‌شود. واژه سرامیک CERAMIC از ریشه یونانی آن KERAMOS به معنی سفالینه یا شیء پخته شده اقتباس شده ست. اجزاء تشکیل دهنده اصلی سرامیک شامل مواد غیرآلی و غیرفلزی است، به طورکلی این محصول به دو گروه سنتی و نوین تقسیم می‌شود.

برخی از انواع سرامیک نوین عبارتند از: سرامیک نیتریدی، سرامیک الکترو اپتیکی، سرامیک‌های کاربیدی، سرامیک‌های مغناطیسی و… واژه کاشی یا به انگلیسی  TILE از کلمه لاتین TEGULA گرفته شده که مترادف فرانسوی TUILE به معنای گل پخته سقف است. کلمه انگلیسی TILE نیز به معنای پوشش موجود بر روی ساختمان است. کاشی به هر واحد هندسی شکل کوچک و نازک گفته می‌شود که به تعداد زیاد جهت پوشش سطوح مختلف، به کار می‌رود. معنای این گفته این است که کاشی می‌تواند از جنس سرامیک باشد، اما لزوماً از جنس سرامیک نیست. صنعت کاشی سازی در ایران سابقه‌ای بس دیرینه دارد و قدمت آن به قبل از اسلام و حتی قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. در تحقیقات باستان شناسان، نمونه‌هایی از صنایع کاشی ایران در شوش پیدا شده که متعلق به دوران هخامنشیان است و قدمت آن به ۴۰۰ سال قبل از میلاد باز می‌گردد.

به طور کلی ۳۲ کشور در جهان به عنوان تولید کننده عمده و اصلی کاشی و سرامیک شناخته می‌شوند. در این میان، چین همواره رتبه اول را دارا بوده اما رتبه دیگر کشورها، دستخوش نوسان و تغییر قرار داشته است. در حال حاضر چندین سال است که جایگاه ایران در بین ۱۰ تولید کننده  برتر کاشی و سرامیک جهان تثبیت شده و در چشم انداز ۱۴۰۴ پیش بینی شده که ایران به رتبه ۴ جهان و رتبه اول خاورمیانه در تولید کاشی و سرامیک دست یافته و این رتبه را حفظ نماید. تنها ۱۵ استان از استان های ایران در تولید کاشی و سرامیک نقش دارند که به ترتیب میزان تولید عبارتند از: یزد، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، کرمان، اصفهان، قزوین، فارس، مرکزی آذربایجان شرقی، کرمانشاه، سمنان، تهران، کردستان، چهار محال و بختیاری و البرز. استان یزد با بیش از ۶۰ درصد مقام اول را دارد. سایر استان‌ها با فاصله‌های بسیار زیادی از یزد در ردیف‌های ۲ تا ۱۵ قرار می‌گیرند. استان خرسان جنوبی با بیش از ۶ درصد در مقام دوم و استان خراسان رضوی با بیش از ۵ درصد در مقام سوم قرار دارد. استان تهران با بیش از ۱ درصد در مقام دوازدهم قرار دارد. شهر یزد به عنوان قطب تولید کاشی و سرامیک ایران شناخته می‌شود.

در این فایل پاورپوینت در ۲۸ اسلاید به معرفی صنعت کاشی و سرامیک پرداخته که می تواند مورد استفاده فعالان حوزه کاشی و سرامیک، و دانشجویان مهندسی مواد و متالوژی قرار گیرد.